مختصری از زندگانی حضرت زینب سلام الله علیها
وفات شهادت گونه حضرت زینب سلام الله تسلیت باد
زینب دختر امیر المومنین علیه السلام و فاطمه زهرا سلام الله علیها و نوه گرانقدر پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله است که در زمان برادر زاده خود، امام زین العابدین علیه السلام زن دانشمند، استاد ندیده و بانوی با عظمت بدون آموزگار معرفی شده، و به خاطر هوشمندی فوق العاده و قدرت شگرف مدیریت و پاسداری از آرمان های مقدس شهیدان کربلا، دانشمندان بزرگ، او را ((عقیله بنی هاشم)) نامیدند.داستان زندگی او داستانی روشن، همراه با احساس تعهد و مسئولیت نسبت به اسلام و ترک لذات این جهانی به نفع هدفداری است، او در پر رفت و آمدترین خانه محله بنی هاشم که خانه وحی و روشن از نور رسالت و قرآن بود، چشم به جهان گشود. اعضای آن خانه همه از دانشمندان و قربانیان راه قرآنند. همه امکاناتی که برای بهره مندی از مواهب حیات داشت را در راه اهداف الهی هزینه کرد .حضرت زینب (سلام الله علیها ) در سال پنجم هجرت در مدینه به دنیا آمد و مدت شش سال با جد عظیم الشأن خود رسول الله زندگی کرد، نام او را هم پیامبر برگزید. زینب دختر بزرگ و شجاع امیر المومنین علیه السلام به سن ازدواج رسیده بود و با عبد الله پسر جعفر بن ابی طالب زندگی مشترک را آغاز کرد و حاصل زندگی چهار فرزند پسر به نام علی، عون، محمد و عباس و یک دختر به نام ام الکلثوم بود.در سال های آخر حیات حضرت زینب سلام الله علیها فاجعه کربلا پدید آمد و اسلام با تمام وجود و لیاقتش در برابر تمام کفر و نابسامانی قد بر افراشت و حسین علیه السلام نواده پیامبر که تجلی اسلام راستین بود به شهادت رسید. اما زینب سلام الله علیها نگذاشت خون او و دیگر شهیدان فانی گردد وبه نهضت او را در لباس اسارت ادامه داد.داستان زینب سلام الله علیها که تجسم همت عالی بود این همت متعالی را فدای اسلام کرد. جاودانگی نهضت حسینی در گرو همت عالی زینب سلام الله علیها بود ، و رونق نهضت حسینی را به دنبال داشت .این واقعیتی است که صاحب نظران به ان اعتقاد دارند ، رسالت عاشورایی حسینی بدون زینب بی نتیجه می ماند زیرا بدون زینب هیچ کس نمی توانست از یک حادثه بزرگ که در یک روز اتفاق افتاد این همه پیام را به عالمیان برساند. در واقعه کربلا زنان بسیاری بودند که با کمال اخلاص ایفای نقش کردند ولی هیچ کدام قدر و جلال زینب را نداشتند. و تنها حضور او در لباس اسارت بود که پشتوانه شهادت شد و رونق نهضت حسینی را بر ملا ساخت.
اگر چه مشکلات و حوادث تلخ زندگی زینب سلام الله علیها و مسافرت طولانی ایشان، زینب سلام الله علیها را چون فولادی آب دیده و مقاوم و استوار ساخته بود و کمتر مشکلی می توانست آن بانوی دانشمند و قهرمان را به زانو در آورد؛ اما بالاخره ، با مرگ کاری نمی توان کرد و به همین جهت دختر بزرگوار امیر المومنین علیه السلام و زهرا سلام الله علیها در پانزدهم رجب سال ۱۳۶۳ هجری پس از سپری کردن یک عمر ۵۷ ساله در راه مبارزه و جهاد و فداکاری با کمال شرافت چشم از جهان فرو بست و دعوت لقاء الله را لبیک گفت.
یتیم نوازی :
زینب کبری سلام الله علیها ضمن تیمارداری و یتیم نوازی و تلاش برای مرهم نهادن بر زخم های جسمی و روحی کاروان داغدار کربلا، وظیفه تجدید نیرو و جهت دهی قدرت تبلیغی عزاداری ها علیه جبهه یزیدی را بر عهده داشت.
همه چیز از گریه شروع شد
هر مبارز به ظاهر فاتحی، به زن و بچه های داغدار حق می دهد که بر عزیزانشان گریه و نوحه سرایی کنند. همه چیز از همین گریه و عزاداری شروع شد. آری، بعد از عاشورا، کار کاروان اسرای کربلا، تازه شروع میشود. گریه ها و عزاداری های هدفمندی که با دقت هر چه تمام تر بنیان جبهه باطل را هدف قرار داده بود. ساختار و قالب تدبیر حضرت زینب سلام الله علیها بر مدار گریه و عزاداری بود البته، اینکار ایشان دارای شاخصه های مهمی است که به سه مورد از آنها اشاره میکنیم.
گریه عزتمندانه
برخی گریه ها از روی ضعف روحی و تسلیم روح در مقابل ظالمان است اما گریه های اسرای کربلا از جنس عزت و افتخار و شوق از حماسه ای است که به دست عزیزان آن ها رقم خورده است. از همین رو، حضرت زینب کبری سلام الله علیها در پاسخ به سؤال کنایه آمیز ابن زیاد که پرسید: کار خدا با برادر و خاندانت را چگونه دیدی؟ فرمودند: ما رأیت إلاّ جمیلا؛ من جز زیبایی چیزی ندیدم.
این چنین است که حرکت حضرت زینب سلام الله علیها دقیقاً در همان مسیر امام حسین علیه السلام ارزیابی میشود؛ چرا که امام حسین علیه السلام نیزدر مورد قیام عاشورایی خود فرمودند: «ألا و ان الدعیّ ابن الدعی قد رکز بین اثنتین؛ بین السلّة و الذلّة و هیهات منّا الذلّة؛ یأبى اللّه ذلک لنا و رسوله و المؤمنون و حجور طابت و طهرت؛ آگاه باشید که ناپاک زاده فرزند ناپاک زاده مرا بین دو چیز مخیر نموده است: جنگ و شمشیر و یا ذلت و خواری. ذلت از ما بسیار دور است، و خدا و رسول و مؤمنان و دامنهای پاک و پاکیزه و افراد با حمیت و نفوس با غیرت آن را برای ما نمیپسندند.
نهیب بر دشمن
حضرت زینب سلام الله علیها به خوبی می دانست که بزرگ ترین ضربه به یزیدیان، انداختن تشت رسوایی آ نها از بام سُستی است که برای خود ساخته اند؛ چرا که یزید ملعون، خود را امیر المؤمنین و خلیفه مسلمین می دانست و با این ادعا که حسین علیه السلام علیه خلیفه مسلمین قیام کرده به جنگ با حضرت رفت.
وقتی یزید لعنة الله علیه، مغرور از پیروزی خیالی عاشورا، سخنانی که گویای کفرش بود را بر زبان آورد، زینب کبری سلام الله علیها خطبه ای توفنده علیه او خواند و ضمن به چالش کشیدن تلاش های او فرمودند: «فَکِدْ کَیْدَکَ، وَ اسْعَ سَعْیَکَ. ..؛
ای یزید هر چه نیرنگ داری به کار بند و نهایت تلاشت را بکن و هر کوششی که داری به کار گیر؛ امّا به خداسوگند با همه این تلاش هایاد ما را از خاطره ها محو نخواهی کرد و چراغ وحی ما را خاموش نتوانی نمود و به موقعیت و جایگاه ما آسیب نخواهی رساند. هرگز لکّه ننگ این کار، از تو پاک نخواهد شد. رای و نظرت سست و زمان دولت تو اندک است و جمعیت تو به پراکندگی خواهد انجامید در آن روز که منادی ندا دهد: لعنت خدابر ظالمان باد.
کاری که حضرت زینب کبری سلام الله علیها و بقیه اسرای کربلا انجام دادند تغییر جبهه مبارزه و کشاندن آن از میدان جنگ سخت به جنگ نرم بود.در همین مجلس بود که یزید تصمیم گرفت اهل بیت امام حسین علیه السلام را به مدینه بازگرداند؛ اما این، پایان رسالت حضرت زینب سلام الله علیها نبود.
پایه گذاری سنت عزاداری
به محض ورود کاروان حضرت زینب سلام الله علیها به مدینه، عزاداری عمومی در مدینه با نوحه سرایی بازماندگان عاشورا، به خصوص حضرت زینب سلام الله علیها و امام سجاد علیه السلام برپا شد.
اولین خطبه پس از ورود کاروان عزای حسینی به مدینه توسط امام سجاد علیه السلام در میان انبوه جمعیت عزاداران شهر مدینه خوانده شد و مردم به عزاداری و شیون پرداختند. پس از آن، حضرت زینب سلام الله علیها قبل از هر چیز خود را به تربت مقدس رسول خدا صلّی الله علیه و آله رساندند و به نوحه سرایی و عزاداری پرداختند و عرضه داشتند: یَا جَدَّاهْ إِنِّی نَاعِیَةٌ إِلَیْکَ أَخِیَ الْحُسَیْنَ ای جد بزرگوار! من خبر مرگ برادرم حسین را برای تو آورده ام.عزاداری زنان بنی هاشم به گونه ای بود که در سرما و گرما انجام می شد و امام سجاد علیه السلام، برای آن عزاداران، غذا تهیه می کردند.روضه ها و شرح وقایع جانسوز کربلا از زبان حضرت زینب سلام الله علیها به گونه ای بود که کم کم مردم دور او جمع شدند و به فکر خون خواهی از امام حسین علیه السلام افتادند. همین تحرکات باعث شد، به گفته برخی، حاکم مدینه به فکر خارج ساختن حضرت زینب سلام الله علیها از مدینه افتاد و ایشان را به مصر تبعید کرد.نکته مهم در شیوه عزاداری حضرت زینب سلام الله علیها این است که عزاداری ایشان به گونه ای انجام شد که موجب تحرکات و قیام هایی مانند قیام مختار شد. نتیجه این که، عزاداری باید روشنگرانه و هدفمند و علیه ظالمان و کافران باشد.